Pre-pack do delikatnej korekty (cz. 1)

Od ponad dwóch lat obowiązuje prawo restrukturyzacyjne. Jak pokazuje praktyka, jednym z najlepszych instrumentów restrukturyzacyjnych okazała się wprowadzona do postępowania upadłościowego i przygotowania likwidacja dłużnika, tzw. pre-pack. Polega ona na tym, że wraz z ogłoszeniem upadłości dłużnika, sąd postanawia o sprzedaży inwestorowi całego przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej części. Sprzedaż aktywów następuje po cenie zbliżonej do kwoty, za jaką majątek dłużnika byłby sprzedany w postępowaniu upadłościowym, pomniejszonej jeszcze o koszty postępowania upadłościowego. W związku z tym, że w postępowaniu upadłościowym mamy do czynienia ze sprzedażą wymuszoną, inwestor może liczyć na dyskonto przy nabyciu aktywów. Dzięki jednoczesnej sprzedaży całego przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej możliwa jest kontynuacja działalności dłużnika, przy jednoczesnym odcięciu się od jego zobowiązań, co umożliwia zachowanie współpracy przynajmniej z częścią kooperantów oraz częścią pracowników. W dodatku wierzyciele otrzymują znacznie szybciej spłatę swoich wierzytelności, w takiej wysokości jak po przeprowadzeniu żmudnego postępowania upadłościowego. Nie trzeba również przeprowadzać procedury głosowania i zatwierdzenia układu jak ma to miejsce w „klasycznych” postępowaniach restrukturyzacyjnych, a zatem dalsze prowadzanie działalności nie jest uzależnione od niepewnej woli wierzycieli. Wydawać by się mogło, że to typowa win-win situation, niestety, nie zawsze.

Otóż niekiedy zakupem przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej części zainteresowanych jest więcej podmiotów. Aby móc jednak przygotować wniosek pre-packowy, niezbędna jest współpraca dłużnika z inwestorem. Bez niej niemożliwe jest przygotowanie opisu i oszacowanie majątku, który miałby być objęty pre-packiem oraz podjęcie przez inwestora decyzji co do opłacalności wejścia w taką inwestycję. Niekiedy – z różnych względów – dłużnik faworyzuje określonego inwestora, którym może być również podmiot powiązany z dłużnikiem i odmawia udostępniania dokumentacji niezbędnej do przygotowania wniosku pre-packowego innym podmiotom.

W takiej sytuacji – jak pokazuje praktyka – podejście sądów upadłościowych nie jest jednolite. Jedne odmawiają potencjalnym inwestorom dostępu do akt postępowania upadłościowego dłużnika, do którego został dołączony wniosek pre-packowy, wskazując na brak podstawy prawnej takiego postępowania. Inne, powołując się na generalną zasadę prawa upadłościowego, że postępowanie upadłościowe należy tak prowadzić, aby roszczenia wierzycieli mogłyby być zaspokojone w jak największym stopniu i wskazują, że wybiorą najkorzystniejszą ofertę nabycia aktywów dłużnika.

Moim zdaniem drugie podejście jest właściwsze, z korzyścią dla wierzycieli i ograniczające potencjalne zarzuty co do nieprawidłowości przy sprzedaży majątku dłużnika. Aby jednak wyeliminować niejednolite podejście sądów do tej kwestii, warto aby ustawodawca zastanowił się nad zasadnością wprowadzenia procedury postępowania w przypadku zgłoszenia się więcej niż jednego podmiotu zainteresowanego nabyciem aktywów dłużnika. Przy czym należy mieć świadomość, że główną cechą pre-packu jest szybkość, stanowiąca jego podstawową zaletę. Zatem ewentualne rozwiązania (np. procedura przetargowa, licytacyjna) winny być tak zaprojektowane, aby nie opóźniały albo opóźniały w niewielkim stopniu samą procedurę sprzedaży aktywów dłużnika. W przeciwnym bowiem razie, obecnie najlepszy instrument restrukturyzacji (pre-pack) straciłby na atrakcyjności, co w konsekwencji byłoby niekorzystne dla wszystkich zainteresowanych podmiotów.