Przedawnienie w postępowaniu restrukturyzacyjnym

W jednym z postępowań restrukturyzacyjnych, wierzyciel publicznoprawny wyraził obawę, iż część jego należności może się przedawnić, albowiem według propozycji układowych część rat urzędu ma być płatna już po upływie terminów przedawnienia określonych w ordynacji podatkowej. Urząd ten wyraził również obawę, iż w przypadku uchylenia lub wygaśnięcia układu również może dojść do przedawnienia części należności publicznoprawnych. Czy takie stanowisko jest słuszne ?

Zgodnie z art. 170 ust. 3 prawa restr.: „Tytuły wykonawcze lub egzekucyjne, obejmujące wierzytelności objęte układem, tracą wykonalność z mocy prawa”. Jak wskazuje natomiast R. Adamus[1]: „W orzecznictwie przyjmuje się, że po zatwierdzeniu układu następuje zmiana w sferze materialnoprawnej zobowiązania – powstaje sytuacja zbliżona do odnowienia (nowacji) długu (zob. wyr. SA w Warszawie z 10.12.1999 r., I ACa 906/99, OSA 2000, Nr 10, poz. 40… można postawić tezę, że układ wywołuje dla zobowiązań nim objętych skutki podobne jak wiążące się z odnowieniem zobowiązania”.

Jak natomiast podkreśla M. Pyziak-Szafnicka[2]: „najbardziej doniosły skutek ukonstytuowania nowego tytułu prawnego ujawnia się w dziedzinie przedawnienia. Trzeba podkreślić, że nowacja nie przerywa biegu przedawnienia, lecz otwiera – od momentu wymagalności – bieg terminu właściwego dla nowej podstawy prawnej, niezależnie od tego, jakimi przepisami rządziło się dotychczasowe roszczenie”.

Tym samym zatwierdzenie układu powoduje odnowienie zobowiązania urzędu wobec dłużnika i termin przedawnienia, co do płatności poszczególnych rat zacznie biec dopiero od momentu wymagalności poszczególnej z nich.

Jednocześnie brak jest podstaw do twierdzenia, że zobowiązania ulegną przedawnieniu w przypadku uchylenia układu. Zgodnie bowiem z art. 179 ust. 1 prawa restr.: „W przypadku uchylenia albo wygaśnięcia układu dotychczasowi że wierzyciele mogą dochodzić swych roszczeń w pierwotnej wysokości. Wypłacone na podstawie układu sumy zalicza się na poczet dochodzonych wierzytelności”. Urząd w ww. sytuacji będzie mógł dochodzić swojego zobowiązania od dłużnika nie na podstawie tytułu wykonawczego, wystawionego przez sam urząd, bo ten utracił wykonalność z mocy prawa na podstawie art. 170 ust. 3 prawa restr., ale na podstawie tytułu egzekucyjnego wystawionego w trybie art. 102 ust. 1 prawa restr., zgodnie z którym: „po prawomocnej odmowie zatwierdzenia układu lub prawomocnym umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzyciela i przysługującej mu wierzytelności, stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi”.

Tym samym obawy urzędu, że przedawnią się zobowiązania podatkowe wobec niego są nieuzasadnione, albowiem ustawodawca zadbał oto, aby prawo restrukturyzacyjne było instytucją „szczelną”, które nie dopuszcza do pokrzywdzenia wierzycieli.

Co istotne argumentację powyższą podzielił Sąd restrukturyzacyjny w Warszawie zatwierdzając układ i nie uwzględniając zarzutów urzędu.

[1] R. Adamus, Komentarz do art. 179 pr. restr. Legalis 2015 r.
[2] M. Pyziak-Szafnicka, red. A. Olejniczak System Prawa Prywatnego, tom 6, str. 1188, Warszawa 2009 r.